Piętnaście lat Wizz Air w KTW

Na przestrzeni wieków znajdziemy bez liku przełomowych wydarzeń, które radykalnie zmieniły i skokowo rozwinęły określone dziedziny ludzkiej aktywności. Jednym z przykładów jest wejście Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, które datowane jest na 1 maja 2004 roku. To historyczne wydarzenie, stało się potężnym impulsem dla rozwoju krajowej, szeroko pojętej, branży lotniczej. Polska mogła skorzystać z dobrodziejstwa obowiązującej w UE zasady otwartego nieba, umożliwiającej nieograniczony rozwój lotów w obrębie krajów należących do Wspólnoty.

Linią lotniczą, która bez wątpienia sprawiła, że Polacy masowo zaczęli korzystać z transportu drogą powietrzną jest Wizz Air. Dzisiaj to jeden z największych europejskich, niskokosztowych przewoźników. Na początku maja 2019 roku dysponował flotą 109 samolotów typu Airbus A320/A321, które operują z 26 baz. W 2018 roku Wizz Air przewiózł prawie 34 mln pasażerów, co pozycjonuje go na czwartym miejscu wśród europejskich linii niskokosztowych, za Norwegianem, Easy Jetem i hegemonem tej branży, czyli irlandzkim Ryanairem.

Historia Wizz Air nierozerwalnie związana jest z Katowice Airport. Nie tylko dlatego, że funkcjonuje tu jedna z jego większych baz ale przede wszystkim z powodu faktu, że właśnie w Pyrzowicach zaczęła się jego droga do sukcesu. Właśnie tutaj zarząd węgierskiej Spółki zdecydował się uruchomić swoją pierwszą bazę i „postawić” pierwszego  Airbusa A320. Przyjrzyjmy się zatem piętnastoletniej historii funkcjonowania Wizz Aira w jego pierwszej bazie.

Polak Węgier dwa bratanki

Wizz Air powstał we wrześniu 2003 roku. Spółka została założona w Budapeszcie. Kapitał na rozruch zapewnił amerykański fundusz private equity Indigo Partners LCC, założony w 2002 roku w Phoenix w Arizonie. Fundusz specjalizuje się w inwestycjach w branży lotniczej. Na jego czele od początku funkcjonowania stoi William A. Franke. Urodzony w 1937 roku w branży lotniczej jest postacią ikoniczną. W swojej długiej karierze związany był z takimi liniami lotniczymi jak America West Airlines, Volaris, Spirit Airlines i Tiger Aviation. Od 2004 roku jest przewodniczącym rady nadzorczej Wizz Air, aktualnie to samo stanowisko pełni także w amerykańskim Frontier Airlines. Od samego początku działalność Wizz Air firmuje József Váradi, który jest współzałożycielem i dyrektorem generalnym linii. W 2003 roku miał 38 lat i już spore biznesowe doświadczenie, także w branży lotniczej. W latach 1991-2001 pracował na stanowisku dyrektora sprzedaży w Procter & Gamble. Odpowiadał za jedenaście rynków krajów Unii Europejskiej. Od 2001 do 2003 pracował w węgierskich, narodowych liniach lotniczych Malev, gdzie pełnił m.in. funkcję dyrektora generalnego.

Zabiegi o zlokalizowanie bazy Wizz Aira w Pyrzowicach rozpoczęły się w już pod koniec 2003 roku. Wybór naszego lotniska miał silne podstawy biznesowe. Po pierwsze duży obszar oddziaływania portu, który wtedy kształtował się na poziomie ok. 11 mln potencjalnych pasażerów. Po drugie brak znaczącej konkurencji. Po trzecie i najważniejsze, kadra zarządzająca Wizz Aira doskonale zdawała sobie sprawę, że po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej ruszy masowa emigracja zarobkowa na Zachód i Południe Europy, to właśnie w obsługę tego klienta, przewoźnik celował na początku swojej działalności.

Rok pierwszy

Pierwszy rejs z Pyrzowic Wizz Air wykonał 19 maja 2004 roku do Londynu-Luton (nr rejsu W6 101) Airbusem A320 o znakach rejestracyjnych HA-LPB. Był to pierwszy w historii Wizz Aira samolot w jego flocie, oczywiście także pierwszy w bazie w Katowice Airport. Do linii trafił w połowie lutego 2004 roku, wcześniej przez ponad dwa latał w kolumbijskiej Aces Columbia z siedzibą w Medeline. „Papa-Bravo” Wizz Air używał do 2011 roku. Pod koniec wspomnianego roku samolot trafił do indonezyjskiej linii lotniczych Citilink, gdzie lata do tej pory, nosząc znaki rejestracyjne PK-GLA.

Katowice – Londyn-Luton to najstarsza, nieprzerwanie oferowana przez Wizz Aira trasa w jego globalnej siatce połączeń. Od wielu, wielu lat jest to także najpopularniejsze połączenie regularne oferowane z Pyrzowic. W pierwszym, pełnym miesiącu oferowania tej trasy, czyli w czerwcu 2004 roku, skorzystało z niej 6 126 osób. Średnie wypełnienie 180-miejscowego Airbusa A320 na rejs wynosiło wtedy 102 osoby. Dla porównania, w samym tylko maju 2019 roku, z tej trasy skorzysta ok. 30 000 podróżnych. W roku 2018 średnie obłożenie na tym kierunku wynosiło aż 192 osoby na rejs. W rozkładzie „Lato 2019” Wizz Air oferuje z Pyrzowic do trzech lotów dziennie do Luton.

W maju 2004 roku obok Luton Wizz Air uruchomił z Pyrzowic jeszcze dwie trasy, oferowane do dzisiaj– Rzym-Ciampino i Mediolan-Bergamo. W lipcu dodał do bazy drugiego Airbusa A320 i otworzył kolejne sześć tras. Po pierwsze Dortmund, który jest kolejnym obok Luton, sztandarowym połączeniem węgierskiej linii z Katowice Airport. W siódmym miesiącu 2004 roku podróżowało na niej 2 860 pasażerów. Piętnaście lat później, w tym samym miesiącu, będzie to ok. 27 000 pasażerów. Średnie obłożenie w 2004 roku wynosiło 82 osoby, gdy już w roku 2018 oscylowało w okolicy 166 osób na rejs. W rozkładzie „Lato 2019” trasa do Dortmundu obsługiwana jest nawet do trzech razy dziennie.

W lipcu 2004 roku Wizz Air uruchomił też dostępne do tej pory w jego siatce trasy do: Aten (ta dostępna była z przewami), Barcelony i Sztokholmu-Skavsta. Wtedy też wystartowało połączenie do Paryża-Beuvaise, które w siatce połączeń z Pyrzowic utrzymało się do października 2017 roku. W siódmym miesiącu 2014 roku w ofercie pojawił się również Budapeszt. Trasa dostępna była (z przerwami) tylko do października 2005 roku. W ciągu tych kilkunastu miesięcy skorzystało z niej prawie 22 tys. podróżnych.

Rozwój bazy

Liczba samolotów w bazie nie zawsze wpływa na liczbę obsługiwanych z niej pasażerów. Więcej maszyn, to nie zawsze więcej podróżnych. Wynika to z tego, że linie low costowe w różny sposób układają siatki dla bazujących na danym lotnisku samolotów. Można wyróżnić dwa modele. Pierwszy, który zakłada, że wszystkie samoloty przez cały dzień obsługują kierunki z bazy. W zależności od długości zaplanowanych tras, wykonują od 2 do 6 odcinków w ciągu doby. Drugi model przewiduje, że część samolotów z bazy rano realizuje jeden odcinek, następne dwa lub cztery z innego lotniska, po czym na noc wraca do bazy. Wizz Air od lat praktykuje ten drugi model.

Przyjrzyjmy się jak wyglądała rozwój bazy Wizz Air w KTW. Zaznaczamy, że podane dane dotyczą liczby samolotów w bazie dla szczytu letnich rozkładów. Rok pierwszy w Pyrzowicach Wizz Air zamknął dwoma Airbusami A320. W lecie 2005 roku do bazy dołączył trzeci A320. No kolejne powiększenie bazy o następnego A320 musieliśmy poczekać do 2007 roku. Rok później A320 było już pięć.  Potem przyszło coś, co jest naturalne dla gospodarki, czyli kryzys, a te zawsze mocno odbijają się na liniach lotniczych. Szósty samolot Wizz Aira pojawił się w bazie w 2016 roku, co ważne był to 230-miejscowy Airbus A321. Rok później przewoźnik powiększył bazę o kolejne dwa Airbusy A321. Stan ośmiu maszyn w bazie utrzymał się także w rozkładzie „Lato 2019”.

Ewolucja siatki połączeń

Jak już wspomnieliśmy na wstępie ludzie odpowiedzialni za projekt pod nazwą Wizz Air, znakomicie wyczuli moment rozpoczęcia działalności. Wiedzieli, że po wejściu Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej ruszy masowa emigracja zarobkowa i to pod jej kierunki dostosowali siatkę połączeń. Dlatego pierwsze pięć lat funkcjonowania bazy Wizz Aira w Pyrzowicach to rozwój tras typowo emigracyjnych do Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemiec, Holandii i Skandynawii. W związku z postępującym wzrostem zamożności obywateli Rzeczypospolitej i dużym obszarem oddziaływania pyrzowickiego lotniska, już w latach 2009 – 2010 siatka połączeń zaczęła ewoluować. Co jakiś czas, pojawiały się nowe, typowo wakacyjne, połączenia. Jedną z pierwszych tego typu tras był Heraklion na Krecie. W kolejnych latach trend ten się pogłębiał. Wizz Air coraz chętniej uruchamiał z Pyrzowic połączenia typowo wakacyjne. Niektóre z nich są sezonowe (np. Alghero, Burgas, Fuerteventura, Malaga, Santander, Podgorica, Lizbona, Porto, Valencia-Castellón), a niektóre całoroczne (np. Dubaj, Malta, Teneryfa).

Rok 2018 to kolejnym moment, kiedy siatka połączeń Wizz Air zaczęła ewoluować. Rozwijająca się gospodarka, słabnącą demografia, a co za tym idzie coraz wyraźniejszy brak rąk do pracy sprawiły, że do Polski masowo zaczęli przybywać obywatele Ukrainy. Wizz Air oczywiście na ten fakt zareagował rozwijając swoją siatkę ukraińskich połączeń z Katowice Airport. Do Kijowa (o którym jeszcze wspomnimy) w 2018 roku dołączyły Lwów i Charków.

Na przestrzeni 15 lat ewolucji siatki połączeń Wizz Air wiele tras przetrwało próbę czasu i rentowności, wiele jednak nie i z oferty wypadło na stałe. Z czystego sentymentu warto je wymienić, są to: Agadir, Barcelona-Girona, Belfast,  Bournemouth, Bruksela-Charleroi, Budapeszt, Coventry, Cork, Dusseldorf -Weeze, Ejlat-Ovda, Faro, Forli, Frankfurt-Hahn, Glasgow-Prestwick, Grenoble, Hamburg-Lubeka, Heraklion, Lanzarote, Londyn-Gatwick, Londyn-Stansted, Maastrich-Aachen, Madryt, Memmingen, Paryż-Beauvais, Piza, Rzym-Fiumicino i Wenecja-Treviso.

Pyrzowickie eksperymenty

Wizz Air wielokrotnie zaskakiwał, uruchamiają z Pyrzowic trasy, o których w latach dziewięćdziesiątych XX wieku nie pomyślelibyśmy, że mogłoby być dostępne nie tylko z Katowice Airport ale jakiegokolwiek innego, polskiego portu regionalnego. W styczniu 2009 roku linia uruchomiła z Pyrzowic połączenie do Kijowa. Pierwszą regularną trasę do stolicy Ukrainy z polskiego lotniska regionalnego. Kolejny takim kierunkiem było gruzińskie Kutaisi, dokąd Wizz Air zaczął latać w maju 2013 roku. W tym samym roku, w październiku, wystartowała trasa do Tel Awiwu. Znowu dzięki Wizz Air Pyrzowice zostały pierwszym lotniskiem regionalnym w Polsce z regularną trasą do Izraela. Podobnie było z Dubajem. Pierwszy regularny rejs do Zjednoczonych Emiratów Arabskich Wizz Air wykonał w listopadzie 2016 roku.

Trasy najkrótsze, najdłuższe i niecodzienne

Najdłuższą trasą Wizz Air, nie tylko w jego siatce z Pyrzowic ale globalnie, jest połączenie do Dubaju. Lot trwa tam około 6 godzin i realizowany jest samolotem o wyższej, deklarowanej maksymalnej masie startowej, która wynosi 73,5 tony.

Najkrótszą połączeniem Wizz Air z Katowice Airport, a zarazem najkrótszym połączeniem międzynarodowym z naszego lotniska, jest Lwów. Lot do tego pięknego miasta trwa ok. 35-40 min.

Bez wątpienia niecodzienną trasą Wizz Aira z Katowice Airport był Egilsstaðir we wschodniej Islandii. Z tego czarterowego połączenia korzystali polscy pracownicy zatrudnieni na tej wyspie. Trasa obsługiwana była w latach 2006-2008. Obsłużono na niej ponad 11 tys. osób.

Win win

Wizz Air miał i ma niebagatelny wpływ na rozwój pyrzowickiego lotniska. W ciągu 15 lat funkcjonowania bazy przewoźnik sprzedał na rejsach z i do Pyrzowic ponad 20 mln biletów, a jego samoloty startowały i lądowały na naszym lotnisku ponad 130 tysięcy razy. O znaczeniu i roli Wizz Air, świadczy jego udział w całkowitej liczbie pasażerów, co roku obsługiwanych w Pyrzowicach. Rekordowy, jak do tej pory, udział w ruchu Wizz Air osiągnął w latach 2005 i 2007, było to 58%. Najmniejszy udział w ruchu, pomijając rok 2004, kiedy to Wizz Air operował z Pyrzowic siedem i pół miesiąca, linia osiągnęła w 2018 roku i wynosił on 44%.

Wymierny wpływ obecność Wizz Air w Pyrzowicach ma także na liczbę miejsc pracy na lotnisku. W samej bazie Wizz Air zatrudnia ponad 300 osób. Do tego należy dodać pracowników obsługi technicznej z firmy LS Technics, która prowadzi obsługę liniową Airbusów Wizz Aira. Kolejną grupą, której Wizz Air, poprzez swoją obecność, zapewnia zajęcie są pracownicy LS Airport Services, czyli firmy która zajmuje się obsługą naziemną.

W szczycie rozkładu „Lato 2019” Wizz Air oferuje z Katowice Airport 42 trasy do 19 państw. Prognozujemy, że w roku bieżącym przewoźnik obsłuży z Pyrzowic około 2,1 mln pasażerów.

Tekst: Piotr Adamczyk (PR Manager) i Piotr Lubas (Dział Prognozowania)
Zdjęcia: Piotr Adamczyk, Robert Jaczyński, Piotr Komander i Robert Neumann