Niższe minima do startu i lądowania

We wrześniu 2016 roku udostępnione zostały dla użytkowników naszego lotniska nowe i rozszerzone procedury startów i lądowań w warunkach ograniczonej widzialności (LVP – Low Visibility Procedures). Ich głównym celem jest zachowanie płynności i ciągłości ruchu lotniczego bez uszczerbku dla bezpieczeństwa tych operacji w warunkach, gdy kryteria widzialności na lotnisku wyrażone zasięgiem widzialności wzdłuż drogi startowej (RVR) i widzialności pionowej (najczęściej pułapu chmur) spadają poniżej obowiązujących minimów. Dla startów tę granicę wyznaczały jeszcze niedawno RVR na poziomie 400 m, a dla lądowań RVR nie mniejszy niż 550 m i wysokość decyzji nie mniejsza niż 60 m, czyli krótko mówiąc lądowanie w kategorii I. Przed zmianami CAT I była najwyższą kategorią operacyjną, w jakiej mogło funkcjonować katowickie lotnisko. Od daty wejścia w życie publikacji zgłoszonych w 180 cyklu AIRAC, zaczęły obowiązywać procedury dla operacji lądowania w kategorii II i obniżone, w stosunku do wcześniej dostępnych, minima do startu.

Proces wprowadzenia na lotnisku Katowice operacji LVTO i CAT II został zainicjowany wiele lat temu wraz z decyzją o budowie nowej drogi startowej. LVP to nie tylko procedury, ale również odpowiednio przygotowana infrastruktura – jej charakterystyki oraz wyposażenie w pomoce nawigacyjne wraz z ich strefami ochronnymi. To w dużym stopniu na tych elementach zbudowane są procedury, które przy niskiej widzialności pozwalają kontynuować działalność operacyjną na bazie dostępnego systemu kierowania i kontroli ruchu lotniczego.

O tym, jak funkcjonuje lotnisko, gdy spowija je gęsta mgła możecie poczytać w jednym z moich wcześniejszych wpisów pod tytułem „Funkcjonowanie lotniska w warunkach ograniczonej widzialności” . Co się zatem zmieniło? W trakcie obowiązywania procedur LVP na lotnisku mogą odbywać się operacje podejścia i lądowania precyzyjnego CAT II na kierunku 27 przy wysokości względnej decyzji nie mniejszej niż 30 m (100 ft) i zasięgu widzialności wzdłuż drogi startowej (RVR) nie mniejszej niż 300 m (wartość RVR w strefie przyziemienia ma zawsze charakter decydujący). Operacje startu przy ograniczonej widzialności (Low Visibility Take Off – LVTO) mogą z kolei odbywać się przy widzialności wzdłuż drogi startowej (RVR) nie mniejszej niż 125 m. Oczywiście z nowych minimów skorzystają jedynie Ci przewoźnicy, których minima zostały zaakceptowane przez Urząd Lotnictwa Cywilnego, a w przypadku przewoźników zagranicznych – przez odpowiednie władze krajowe danego operatora.

Nowa karta podejścia precyzyjnego dla lotniska Katowice dostępna w AIP prezentuje się następująco.

Zgodnie z nowymi procedurami dla najczęściej korzystających z pyrzowickiego lotniska samolotów kodu C wysokość decyzji przy podejściu w kategorii II wynosi 33 m i jest o 40 m mniejsza niż przy podejściu w kategorii I. W przypadku nieudanego podejścia załoga przechodzi do wznoszenia z kursem pasa na punkt oddalony o blisko 23 km od anteny VOR (oznaczenie KT398), po czym wykonuje zakręt w lewo na kurs 221° i kontynuuje wznoszenie do 4000 stóp. Po osiągnięciu tej wysokości nawiązuje łączność z kontrolą zbliżania w celu uzyskania dalszych instrukcji.

Nie zmienia się procedura wprowadzenia LVP na lotnisku, to znaczy: faza przygotowania jest ogłaszana, gdy RVR spadnie do 800 m przynajmniej w jednej z trzech części pomiarowych drogi startowej lub pułap chmur obniży się do 300 ft lub mniej, a faza obowiązywania LVP jest ogłaszana, gdy RVR spadnie poniżej 550 m przynajmniej w jednej z trzech części pomiarowych drogi startowej lub pułap chmur obniży się do 200 ft lub poniżej, pole manewrowe zostanie sprawdzone przez służby Dyżurnego Operacyjnego, wizualne pomoce nawigacyjne przejdą pozytywną weryfikację przez służby energetyczne i z pola manewrowego zostaną usunięte wszystkie pojazdy, które nie wykonują czynności związanych z bezpośrednią obsługą statków powietrznych. W fazie obowiązywania LVP w ATISie pojawi się komunikat „LVP CATEGORY TWO IN OPERATION” (faza obowiązywania) lub „LVP SUSPENDED” (faza zawieszenia), a na wszystkich przejściach do strefy zastrzeżonej lotniska wyświetlany będzie komunikat „LVP IN OPERATION”. W trakcie obowiązywania procedur LVP w polu manewrowym mogą przebywać jednocześnie dwa statki powietrzne poruszające się o własnym napędzie. Za zgodą kontrolera ruchu lotniczego dopuszczalne jest jednoczesne wypychanie innego statku powietrznego ze stanowiska pod warunkiem jednak, że trasa kołujących statków powietrznych nie koliduje z torem wypychanego statku powietrznego. Po wypchnięciu samolot oczekuje w miejscu, a kontroler wydaje zgodę na kołowanie po potwierdzeniu przez załogę kontaktu wzrokowego z pojazdem prowadzącym Follow Me.

Standardowo do operacji w warunkach LVP wykorzystywany będzie kierunek 27, choć w wyjątkowych sytuacjach kontroler TWR, po konsultacji z kontrolerem zbliżania (APP), będzie mógł wydać zgodę na start z kierunku 09. W zakresie, w jakim wykorzystywane minima do startu (RVR 125 m) będą mniejsze niż dopuszczalne do lądowania (RVR 300 m), załogi statków powietrznych zobowiązane są wyznaczyć lotnisko zapasowe dla startu inne niż lotnisko Katowice. Kołowanie samolotów z drogi startowej na stanowisko postojowe i odwrotnie, do czasu uruchomienia świateł osi dróg kołowania i pośrednich miejsc oczekiwania i opublikowania stosownych zmian w dokumentacji operacyjnej lotniska, będzie odbywało się wyłącznie w asyście pojazdu Follow Me.

W czasie procedur LVP droga startowa będzie chroniona dodatkowymi pomocami wzrokowymi. Na drogach kołowania są to czerwone światła poprzeczek zatrzymania, czyli miejsc, w których samolot lub pojazd zatrzymuje się przed drogą startową w oczekiwaniu na zgodę kontrolera ruchu na kontynuowanie jazdy. Póki światła te są aktywne zabroniony jest dalszy ruch w kierunku drogi startowej. W tych miejscach pojawią się też dodatkowe światła ochronne w postaci par żółtych błyskających świateł umieszczonych z obu stron drogi kołowania na wysokości wspomnianych poprzeczek. Drogi pożarowe prowadzące do drogi startowej zostały wyposażone w znaki pionowe i czerwone błyskające sygnalizatory świetlne mające na celu informowanie kierujących pojazdami o zbliżaniu się do drogi startowej.

Rozszerzenie certyfikatu lotniska o procedury dla operacji lądowania w warunkach ograniczonej widzialności dla kategorii II (CAT II) oraz operacji startu w warunkach ograniczonej widzialności (LVTO) wprowadza katowickie lotnisko na zaszczytną mapę polskich lotnisk komunikacyjnych zachowujących pełną dostępność operacyjną w warunkach ograniczonej widzialności.

Tekst: Michał Stanek, JRP Katowice Airport
Zdjęcia: Piotr Adamczyk, PR Katowice Airport