Boeing 777 w pigułce

Boeing 777F Etihad Cargo na lotnisku Amsterdam-Schiphol fot. Radosław Beneš (Silesia Spotters)

W Katowice Airport gościliśmy już większość najciekawszych statków powietrznych świata: Antonowa An-225 Mrija, Antonowa An-124, Boeinga 747, Boeinga 787, MD-11, Airbusa A330, Iła-76 i Iła-96.

Jednak na krótkiej liście maszyn, które jeszcze nie lądowały w Pyrzowicach, oprócz Airbusa A380 i Airbusa A340 od dawna znajdował się Boeing 777, wśród fanów lotnictwa nazywany „Trzema Kosami”. Na wizytę tej pięknej maszyny na katowickim lotnisku w końcu także przyszedł czas. Loty do Pyrzowic na tym modelu amerykańskiego producenta, w dniach 9, 23 i 28 sierpnia 2014 roku, zrealizują japońskie linie lotnicze Japan Airlines. Poniżej pięć najważniejszych faktów i ciekawostek dotyczących Boeinga 777.

1. Początek produkcji

W 1985 roku Federalna Administracja Lotnictwa (FAA) i Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ICAO) wprowadziła możliwość wykonywania oceanicznych lotów dwusilnikowymi samolotami komunikacyjnymi. Początkowo ETOPS (akronim od angielskiego Extended Range Twin Operations) zezwalał na loty w trakcie których dwusilnikowa maszyna może znajdować się maksymalnie 120 min od najbliższego lotniska zapasowego. Następnie wprowadzono możliwości otrzymania 180 min ETOPSu.

Ta decyzja spowodowała, że do lotów nad oceanami rozpoczęto wykorzystywać dwusilnikowe, wąskokadłubowe Boeingi 757 i szerokokadłubowe Boeingi 767. Liczba miejsc oferowana przez te statki powietrzne okazała się jednak niewystarczająca dla linii lotniczych. Dlatego Boeing przystąpił do prac projektowych nad swoim największym dwusilnikowym, szerokokadłubowym, dalekodystansowym statkiem powietrznym, który otrzymał oznaczenie 777. Prace koncepcyjne rozpoczął na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Pierwszy Boeing 777 w wersji 200 został odebrany przez linie United Airlines w maju 1995 roku.

2. Wersje i ich parametry

Boeing 777-200ER Japan Airlines, który w sierpniu 2014 roku odwiedził pyrzowickie lotnisko (fot. Piotr Adamczyk, PR Katowice Airport)

Aktualnie Boeing 777 jest dostępny w sześciu wersjach.

Boeing 777-200 – pierwsza wersja maszyny, o najkrótszym ze wszystkich dostępnym zasięgu (ok. 9 700 km) i najmniejszej z całej rodziny maksymalnej masie startowej (MTOW) na poziomie 247 ton. Wymiary samolotu to 63,7 m długości, rozpiętość skrzydeł 60,9 m i wysokość 18,5 m. Boeing dostarczył 88 sztuk tej wersji. Używane są głównie do rejsów wewnętrznych w obrębie USA.

Boeing 772-200ER (Extended Range/Zwiększony Zasięg) – właśnie “Trzy Kosy” w tej wersji po raz pierwszy odwiedzą Katowice Airport. Samolot ma znacząco, w porównaniu z wersją podstawową,  zwiększony zasięg (do 14 300 km), a tym samym MTOW, które wynosi 297 ton. Wymiary są takie same jak w wersji 200. Jest druga to pod względem popularności wersja Boeinga 777, łącznie linie lotnicze odebrały 422 sztuki. Pierwszym odbiorcą był British Airways (czerwiec 1997 roku).

Boeing 777-200LR (Long Range/Dłuższy Zasięg) – wersja o największym zasięgu z całej rodziny „Trzech Kos” wynoszącym, aż 17.370 km. MTOW B772LR wynosi 347 ton. Ta wersja ma o prawie 4 metry większą rozpiętość skrzydeł od modeli B772 i B772ER. Do tej pory dostarczono 58 sztuk wersji 200LR. Pierwszym użytkownikiem zostały linie lotnicze Pakistan International Airlines (luty 2006 roku).

Boeing 777-300 – przedłużona do 73,9 metrów wersja B772 (pozostałe wymiary podobnie jak w podstawowej wersji „Trzech Kos”) o zasięgu do 11 120 km i MTOW wynoszącym 299 ton. Dostarczono 60 sztuk. Pierwszym odbiorcą były linii lotnicze Cathay Pacific (maj 1998 roku).

Boeing 777-300ER – wydłużona do 73,9 metrów wersja B772ER. Jej zasięg wynosi 14 690 km. Są to „Trzy Siekiery” o największym MTOW 351 ton. To najpopularniejsza wersja Boeinga 777. Linie lotnicze odebrały już 500 sztuk w wersji 300ER. Pierwszym przewoźnikiem w którego flocie znalazł się ten samolot był Air France (kwiecień 2004 roku).

Boeing 777 Freighter – Wersja towarowa, która na rynku zadebiutowała w 2009 roku w barwach Air France. Maksymalny zasięg to 9 070 km, a MTOW 347 ton. Wymiary takie same jak w wersji 200ER. Do tej pory Boeing dostarczył 94 sztuki wersji F.

W zależności od konfiguracji klas na pokład Boeingów 777/200/200ER/200LR można zabrać: 314 (trzy klasy), poprzez 400 (dwie klasy) do nawet 440 (jedna klasa) podróżnych. Odpowiednio więcej pasażerów zabierają wersje 300/300ER: 386 (trzy klasy), 451 (dwie klasy) do nawet 560 (jedna klasa).

3. Najwięksi użytkownicy

Do tej pory Boeing dostarczył 1222 sztuk modelu 777 w różnych wersjach. W top 5 największych użytkowników „Trzech Kos” na pierwszym miejscu znajdują się linie lotnicze Emirates. We flocie przewoźnika aktualnie znajduje się 139 maszyn. Drugie miejsce piastują amerykańskie United Airlines z liczbą 74 sztuk. Z 64 sztukami trzecie miejsce zajmuje Air France. Czwarte należy do American Airlines (60 szt. B777), a piąte do Singapore Airlines w którego flocie znajduje się 60 samolotów.

4. Rekordy, ciekawostki

Największe silniki turbowentylatorowe – Boeing 777 może być wyposażony w największe aktualnie dostępne silniki turbowentylatorowe produkcji General Electric model GE90. Ich średnica to 3,4 metra. Silnik generuje także największą spośród wszystkich dostępnych moc ciągu. W trakcie testów osiągnięto wartość 569 kN.

Najdłuższy lot bez międzylądowania – 9 listopada 2005 roku Boeing 777-200LR z przedstawicielami mediów wykonał najdłuższy lot bez międzylądowania zrealizowany w historii samolotem komunikacyjnym. W ciągu 22h 22 min pokonał dystans 21 602 km pomiędzy Honk-Kongiem a Londynem (lecą na wschód).

Jedna z najdłuższych tras regularnych non stop – Boeingiem 777-200LR obsługiwane jest drugie. najdłuższe, regularne połączenie lotnicze na świecie. Rejs DL 201 linii lotniczych Delta Airlines z Johanesburga do Atlanty trwa rozkładowo 16h 40 min., w tym czasie samolot pokonuje dystans 13 582 km.

Super przyspieszenie – lekko załadowany Boeing 777 może w trakcie rozbiegu przyspieszyć od 0 do 96 km/h (60 mil) w niecałe 6 sekund.

5. Zastosowane rozwiązania

Projektowanie Boeinga 777 było ważnym moment w historii rozwoju konstrukcji lotniczych oferowanych przez giganta z Everett. Po raz pierwszy cały samolot został zaprojektowany na ekranach komputerów w specjalnym programie przygotowanym przez konsorcjum firm Dassault Rafale i IBM.

Ponadto był to pierwszy model w którym Boeing zdecydował się wykorzystać system fly by wire, który umożliwia sterowanie statkiem powietrznym za pomocą sygnałów cyfrowych, a nie ta jak wcześnie przy wykorzystaniu mechanicznych układu sterowania.

Tekst: Piotr Adamczyk, PR Katowice Airport
Zdjęcie: Radosław Beneš/Silesia Spotters, Karol Niespodziański (cover foto)/Silesia Spotters